Port damar yolu nedir ve nasıl kullanılır?

Uzun süreli tedavi gerektiren durumlarda kullanılan port damar yolu, hastaların konforunu artıran ve tekrarlayan girişimleri azaltan tıbbi bir çözümdür. Cilt altına yerleştirilen bu sistem, ilaç uygulamalarından kan transfüzyonlarına kadar pek çok tıbbi işlemi kolaylaştırır.

Konu kakkında 1 soru soruldu ve cevaplandı

Port Damar Yolu Nedir?

Port damar yolu, uzun süreli ve tekrarlayan damar yolu ihtiyacı olan hastalarda kullanılan, cilt altına yerleştirilen bir tıbbi cihazdır. Genellikle "port kateter" veya "implante edilebilir venöz port" olarak da adlandırılır. Port, iki ana bileşenden oluşur:

Kateter: İnce, esnek bir tüptür ve genellikle büyük bir toplardamara (örneğin, superior vena kava) yerleştirilir.
Rezervuar (Port): Kateterin bağlandığı, küçük, yuvarlak bir metal veya plastik haznedir. Bu hazne, cilt altına, genellikle göğüs bölgesine yerleştirilir ve üzerindeki silikon bir septum (delikli bölme) ile enjeksiyonlara olanak tanır.

Port, cilt altında olduğu için dışarıdan görülmez, ancak dokunulduğunda hafif bir çıkıntı hissedilebilir. Ameliyathane ortamında, lokal veya genel anestezi altında küçük bir cerrahi işlemle takılır.

Port Damar Yolunun Kullanım Amaçları

Portlar, sık sık damar yolu gerektiren durumlarda, periferik damar yollarının zorlanmasını veya tükenmesini önlemek için kullanılır. Başlıca kullanım alanları şunlardır:

Kemoterapi ilaçlarının uygulanması,
Uzun süreli antibiyotik tedavileri,
Kronik hastalıklarda beslenme desteği (TPN - Total Parenteral Nütrisyon),
Sık kan transfüzyonları veya kan örnekleri alınması,
Uzun vadeli sıvı replasmanı.

Port Damar Yolu Nasıl Kullanılır?

Portun kullanımı, özel eğitimli sağlık personeli (hemşireler veya doktorlar) tarafından steril koşullarda gerçekleştirilir. İşlem adımları genellikle şu şekildedir:

Hazırlık: Portun bulunduğu cilt bölgesi antiseptik bir solüsyonla (örneğin, alkol veya klorheksidin) temizlenir. Bu, enfeksiyon riskini azaltmak için çok önemlidir.
Portun Yerinin Tespiti: Hemşire, portun yerini parmaklarıyla hissederek belirler.
İğne Yerleştirme: Portun septumuna özel, "Huber iğnesi" adı verilen küt uçlu bir iğne yerleştirilir. Bu iğne, portun silikon septumuna zarar vermeyecek şekilde tasarlanmıştır.
Aspirasyon: İğne yerleştirildikten sonra, bir şırınga ile porttan ve damardan geriye doğru kan çekilir (aspirasyon). Bu, portun ve kateterin açık olduğundan ve doğru konumda bulunduğundan emin olmak için yapılır.
Yıkama (Flush): Port, genellikle serum fizyolojik ile yıkanarak tıkanıklık önlenir. İşlem sonrasında, heparinli serum gibi bir solüsyonla portun içinde pıhtı oluşması engellenir.
İlaç/Sıvı Uygulama: İlaçlar veya sıvılar, iğneye bağlı bir set aracılığıyla güvenli bir şekilde verilir.
İğnenin Çıkarılması: İşlem tamamlandıktan sonra iğne çıkarılır ve bölgeye hafif bir baskı uygulanarak kanamanın durması sağlanır.

Portun Bakımı ve Dikkat Edilmesi Gerekenler

Port bölgesi temiz ve kuru tutulmalıdır. Özellikle banyo sonrası iyice kurulanmalıdır.
Port takılıyken ağır fiziksel aktivitelerden (özellikle üst vücut gerektiren) kaçınılması önerilir.
Port bölgesinde herhangi bir kızarıklık, şişlik, ağrı, akıntı veya ateş gibi enfeksiyon belirtileri fark edilirse derhal doktora başvurulmalıdır.
Port, düzenli aralıklarla (genellikle 4 haftada bir) serum fizyolojik ve heparin ile yıkanmalıdır. Bu işlem, portun tıkanmasını önler.
Port, ihtiyaç kalmadığında yine küçük bir cerrahi işlemle çıkarılabilir.

Port damar yolu, hastaların yaşam kalitesini artıran, ağrılı ve tekrarlayan damar yolu açma işlemlerini ortadan kaldıran güvenli ve etkili bir yöntemdir. Doğru bakım ve kullanımla uzun yıllar sorunsuz bir şekilde kullanılabilir.

Yeni Soru Sor / Yorum Yap