Kalp Damar Daralması (Koroner Arter Hastalığı) Nedir?
Kalp damar daralması, tıpta koroner arter hastalığı olarak bilinir ve kalbi besleyen atardamarların (koroner arterler) daralması veya tıkanması durumudur. Bu daralma, kalbe yeterli oksijen ve besin taşınamamasına yol açar, bu da göğüs ağrısı (anjina), nefes darlığı gibi belirtilere veya kalp krizi gibi ciddi sorunlara neden olabilir. Daralmanın temel nedeni, genellikle ateroskleroz olarak adlandırılan damar sertliğidir.
Kalp Damar Daralmasının Başlıca Sebepleri
Kalp damar daralması, genellikle tek bir nedene bağlı olmayıp, birçok faktörün bir araya gelmesiyle ortaya çıkar. İşte en yaygın sebepler:
- Ateroskleroz (Damar Sertliği): En temel nedendir. Damar duvarında kolesterol, yağ, kalsiyum ve diğer maddelerin birikerek "plak" oluşturmasıyla damar lümeni daralır. Bu plaklar zamanla sertleşir ve damar esnekliğini kaybeder.
- Yüksek Kolesterol ve Lipid Bozuklukları: Özellikle LDL ("kötü" kolesterol) seviyelerinin yüksek olması, damar duvarında plak birikimini hızlandırır. HDL ("iyi" kolesterol) seviyelerinin düşük olması da riski artırır.
- Hipertansiyon (Yüksek Tansiyon): Kontrolsüz yüksek tansiyon, damar duvarlarına sürekli baskı uygulayarak onları zedeler ve ateroskleroz sürecini hızlandırır.
- Sigara Kullanımı: Sigara, damar iç yüzeyine zarar verir, kan basıncını yükseltir, kolesterol seviyelerini olumsuz etkiler ve kanın pıhtılaşma eğilimini artırarak daralmayı tetikler.
- Diyabet (Şeker Hastalığı): Kan şekerinin yüksek seyretmesi, damar duvarlarına zarar verir ve koroner arter hastalığı riskini önemli ölçüde artırır.
- Obezite ve Hareketsiz Yaşam Tarzı: Aşırı kilolu olmak, yüksek tansiyon, diyabet ve yüksek kolesterol gibi diğer risk faktörlerini de beraberinde getirir. Fiziksel aktivite eksikliği, kalp damar sağlığını olumsuz etkiler.
- Sağlıksız Beslenme Alışkanlıkları: Doymuş yağ, trans yağ, kolesterol ve tuz bakımından zengin; lif, meyve ve sebzeden fakir bir diyet, damar sağlığını bozar.
- Genetik Yatkınlık ve Aile Öyküsü: Ailesinde, özellikle birinci derece akrabalarda erken yaşta kalp damar hastalığı olan bireylerde risk daha yüksektir.
- İlerleyen Yaş: Yaşlandıkça, damarlar doğal olarak daralma ve sertleşme eğilimine girer. Erkeklerde 45, kadınlarda 55 yaş sonrası risk artar.
- Stres: Uzun süreli ve kontrolsüz stres, tansiyonu yükselterek ve sağlıksız yaşam alışkanlıklarına (aşırı yeme, sigara içme) yol açarak dolaylı olarak katkıda bulunur.
- Diğer Faktörler: Aşırı alkol tüketimi, uyku apnesi, bazı romatizmal hastalıklar gibi durumlar da riski artırabilir.
Özet
Kalp damar daralması, çoğunlukla önlenebilir veya geciktirilebilir bir hastalıktır. Sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz, sigaradan uzak durma, ideal kiloyu koruma ve düzenli sağlık kontrolleri gibi yaşam tarzı değişiklikleri, riski büyük ölçüde azaltabilir. Belirtiler hissedildiğinde veya risk faktörleriniz varsa, mutlaka bir kardiyoloji uzmanına başvurmanız önerilir.
|