Damarlarda kireçlenme nasıl anlaşılır, belirtileri nelerdir?

Damarlarda kireçlenme, tıbbi adıyla ateroskleroz, atardamarların iç duvarlarında yağ, kolesterol, kalsiyum ve diğer maddelerin birikerek sertleşmesi ve plak oluşturması durumudur. Bu plaklar zamanla damarları daraltır, esnekliklerini azaltır ve kan akışını engelleyebilir. Ciddi sağlık sorunlarına yol açabilen bu durum, genellikle yıllar içinde yavaşça gelişir. Erken teşhis ve tedavi, komplikasyonları önlemede hayati önem taşır.

Belirtiler, etkilenen damarın yerine ve tıkanıklığın şiddetine bağlı olarak değişir. Başlangıçta hiçbir belirti göstermeyebilir, ancak ilerledikçe şu işaretler ortaya çıkabilir:

• Göğüs ağrısı veya anjin: Kalbi besleyen damarlar etkilendiğinde, fiziksel aktivite sırasında göğüste sıkışma, basınç veya ağrı hissedilebilir.
• Nefes darlığı: Kalp damarlarındaki tıkanıklık, kalbin yeterli kan pompalayamamasına bağlı olarak nefes almada zorluk yaratabilir.
• Bacak veya kollarda ağrı ve uyuşma: Bacak damarlarında kireçlenme olduğunda, yürürken baldırlarda ağrı, kramp veya halsizlik (periferik arter hastalığı) görülebilir.
• Geçici felç veya konuşma bozukluğu: Beyin damarları etkilendiğinde, ani geçici görme kaybı, yüzde sarkma veya konuşma güçlüğü gibi inme belirtileri ortaya çıkabilir.
• Yüksek tansiyon: Böbrek damarlarındaki daralma, kan basıncının yükselmesine neden olabilir.
• Cilt değişiklikleri: Bacaklarda soğukluk, solukluk veya yaralar oluşabilir.

Damarlarda kireçlenme, sigara kullanımı, yüksek kolesterol, diyabet, obezite, hareketsiz yaşam ve genetik yatkınlık gibi faktörlerle ilişkilidir. Tanı için doktorlar fizik muayene, kan testleri (kolesterol seviyeleri), EKG, ekokardiyografi, anjiyografi veya BT taramaları gibi yöntemler kullanır. Düzenli check-up yaptırmak, erken teşhis için önemlidir.

Sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz, sigarayı bırakma ve stres yönetimi gibi yaşam tarzı değişiklikleri, riski azaltmaya yardımcı olur. Tedavide ilaçlar (kolesterol düşürücüler, kan sulandırıcılar), balon anjiyoplasti, stent yerleştirme veya bypass ameliyatı gibi yöntemler uygulanabilir. Belirtiler fark edildiğinde, vakit kaybetmeden bir sağlık uzmanına başvurmak çok önemlidir.